In Trouw van 31 maart 2023 staat op bladzijde 12 Nederland het artikel “Als de brede brugklas er nu niet komt mist Wiersma een afslag”. De auteur is een lid van de vo-raad en zou dus onderbouwing van dit soort uitspraken moeten kunnen geven. Daarom ben ik heel benieuwd naar zijn reactie als hem de volgende punten ter overweging worden aangereikt.
Leren is een complex, individueel proces. De een kan goed woordjes uit zijn hoofd leren en een ander juist snel bepaalde sommen onder de knie krijgen. Wat leren echter vaak nodig heeft is de rust om je op de stof te concentreren. En daar gaat mijn eerste vraag over: hoe kan je in een klas waar iedereen met eigen lesstof (want op het eigen niveau aan de slag) bezig is zich te concentreren op het eigen ding als er steeds wordt gepraat over stof die niet voor jou is? Verschillende niveau’s in een klas is dramatisch voor de leerling om zich in te concentreren. Het is ook dramatisch voor de docent, die per leerling (in plaats van per klas) stukjes lesstof moet voorbereiden. Hoe is deze mix van niveaus een verbetering? Kan je dit van docenten vragen? Als we die straks nog hebben, want de uittocht is nog niet gestopt.
Het grote argument dat zou pleiten voor deze onzalige mix is dat de slimmere leerling nu zal opbloeien omdat die nu anderen mag uitleggen wat die zelf al begrijpt. Praktijk: loop je voor op de klas, dan wordt je continu als hulpuitlegger ingezet en kom je zelf niet aan leren toe. Neeeee, zeggen dan de voorstanders: van iemand iets uitleggen wordt je zelf ook slimmer. Dat klopt, maar die slimmere leerling heeft meer nodig dan de hele dag alleen maar proberen om het niveau in de klas omhoog te krijgen. Heb je de pech om tot de slimsten te behoren dan moet je bijna je hele schoolcarrière bezig zijn met anderen kennis en vaardigheden uit te leggen en voor te doen. Gek he, dat die gaan uitvallen!
Wanneer ik als docent aan leerlingen vroeg waarom ze hun opdrachten in de klas niet deden kreeg ik het antwoord dat ik zelf als leerling vroeger ook gaf: ik kan me in de klas niet concentreren. Nee, er wordt daar voortdurend ergens gepraat, want we zijn allemaal “met ons eigen ding bezig”… Lekker efficiënt, behalve dan dat het dat helemaal niet is. En als je een dagje met een klas meeloopt merk je dat er constant in je concentratie gehakt wordt, de hele dag door. Leerlingen moeten constant “zin hebben om iets te leren” – maar dat is elke zoveel minuten iets anders, “nieuwsgierig zijn of worden” – maar niemand is in alles even geïnteresseerd, “zich veilig voelen” – maar leren is soms ongemakkelijk en daar moet je ook mee leren omgaan en “zich ontwikkelen” – maar als je voorloopt kan je beter iets anders doen of een pauze nemen. En dan is daar nog de telefoon, die voortdurend om aandacht schreeuwt: de baas heeft een vraag over het rooster, oma wil even kletsen, mama wil weten of het wel goed gaat en dat moet allemaal tijdens de les. Daar wordt je doodmoe van, maar er is op de hele dag geen gelegenheid om even op adem te komen, want de pauzes zijn kort, de rijen in de kantine zijn immens en de herrie is afmattend. Wanneer kan je rustig eten, even bijkomen, wat leerstof laten bezinken?
Natuurlijk zijn er leerlingen die juist gedijen bij veel reuring en afwisseling, maar een heleboel doen dat niet. Kennelijk kan die laatste groep het lekker zelf uitzoeken, want rust is in scholen een zeldzaam fenomeen geworden. Een driejarige brugklas maakt dat nog erger, dus er zullen nog meer kinderen afhaken. Vooral degenen die behoefte hebben aan … JA! LEREN. Want in de moderne school kun je je niet concentreren.
Zoals gewoonlijk kunnen we hier de docent weer de schuld van geven, die mist autoriteit, kan niet uitleggen en kan geen orde houden. Maar wat heeft onze auteur daarnaast aan deze opmerkingen toe te voegen?
Ik ben zo blij dat onze minister zich niet door de vo-raad van de wijs heeft laten brengen. Ga zo door!
