34. De magische wereld die onderwijs heet

Afgelopen week kwam in Trouw, het artikeltje heb ik helaas allang weggegooid, weer eens ter sprake dat volgens sommigen het ontslagrecht nog meer versoepeld moet worden. Voor het vo-onderwijs krijg je dan een versneld afspelen van het po-scenario. In het po (primair onderwijs, dus kleuter- en basisscholen) worden leerkrachten die tijdelijk niet kunnen werken vervangen door leerkrachten die via uitzendorganisaties worden geleverd; 20 – 30% duurder dan een vaste kracht (de reguliere invalbronnen zijn grotendeels weggelopen). Eenmalig een tijdelijke oplossing die iets duurder is zal niemand de kop kosten, maar het is niet tijdelijk en niet eenmalig, dus structureel veel duurder en er is al te weinig budget. Omdat de afgelopen jaren vaste contracten uit de begroting werden geschrapt als zijnde “te duur”. Oftewel: penny-wise-pound-foolish, want goedkoop is duurkoop en dan heb ik het nog niet eens over de concessies aan kwaliteit en het laten weglopen van expertise en investeringen.

In het vo (middelbare scholen) gaat het dezelfde kant op. Behalve dan dat je niet alleen duurder bent als tijdelijk ingevlogen kracht, maar ook geen taken hoeft te doen. Die taken zijn een heikel punt. Iedere docent in een school moet een deel van het werk rondom het onderwijs, achter de schermen, op zich nemen. Officieel wordt je daar voor betaald, maar hoeveel uur een taak kost is een schatting die er regelmatig flink naast zit en er moet op het oog beoordeeld worden hoeveel eenieder er nog bij kan hebben. En daar komt een stukje werkdruk om de hoek kijken dat nauwelijks als zodanig wordt herkend: omdat je als docent hart voor je school en je project (taak) hebt loop je niet de kantjes er af, je doet niet alsof je veel meer uren er in stopt dan waar is en je eigen tijd gaat er meestal gratis bij in. Als je dan toch niet met je haren in de fik rondrent of er met een oogopslag bijloopt die zegt: “nog een klein duwtje en ik ga om” krijg je nog meer taken, want er moet veel meer worden gedaan dan dat er mankracht en geld voor is. Want scholen krijgen een budget dat gebaseerd is op het oude lesgeven met veel minder eisen en verantwoordelijkheden. Met de jaren kwamen er dus steeds meer harde eisen bij waar ze ook genadeloos op afgerekend en vervolgens mee aan de schandpaal (de landelijke pers) genageld worden, maar ze kregen niet de middelen om die nieuwe eisen en verantwoordelijkheden mee te realiseren. Ik denk dan aan alle buitenlandreizen, projecten, leerlingbegeleiding, persoonlijke mentoraten, verantwoordelijk zijn voor het signaleren van alle soorten van misstanden thuis of individuele problemen, om maar iets te noemen. Door steeds minder vaste krachten in dienst te nemen en meer flexwerkers te creëren blijven er dus minder mensen over voor al dat werk achter de schermen dat nu al de beschikbare capaciteiten overstijgt. Dus ga vooral meer flexwerk creëren; GOED BEZIG!

In het onderwijs wordt alles met een toverstokje geregeld: we zeggen dat iets vanaf nu moet gebeuren, dat het voortaan een taak of een verantwoordelijkheid van de scholen is of leerlingen uit bijzonder onderwijs weer in de de, reeds te grote, klassen plaatsen. Dan zwaaien we vervolgens met zo’n mooi paars stokje met glitters drie keer in het rond, al mompelend “Simsalabim hocus pocus pilatus pas, dit gaat helemaal goed komen…”. En dan komt het helemaal goed. Welkom in de magische wereld die onderwijs heet! Waar iedere werknemer niet een mens maar zo’n cartoon-figuur is: na elke blow deukt het figuurtje spontaan weer uit en gaat verder alsof er niets is gebeurd. De magie van immuun zijn voor alles wat je over je heen krijgt! Als we daar niet trots op kunnen zijn dan weet ik het niet meer.