Er was eens een verhaal en dat wilde heel graag door iedereen gehoord worden. Maar het lukte niet om iedereen te bereiken. Dus besloot het verhaal te analyseren waarom de luisteraar halverwege afhaakte, zodat er daarna actie ondernomen kon worden.

Het verhaal besloot eerst te kijken naar de zender. Sprak die misschien te snel (waardoor woorden niet konden doordringen tot de luisteraar en niet gekoppeld konden worden aan reeds aanwezige kennis) of te langzaam (waardoor de luisteraar niet meer kon onthouden wat er eerder gezegd werd, de lijn van het verhaal kwijt raakte en ten slotte afhaakte)? Zei de spreker te vaak “He?” of “Uhhhh”? Of was misschien de toon te veel boos, verontwaardigd of juist te irritant, doordat er steeds als vraag werd afgesloten? Wordt de luisteraar toegesproken als een klein kind, en is dat erg of juist wenselijk? Wellicht lag het toch aan eerdere ervaringen met de spreker: weer die mening, weer die onzin! Vorige keer klopte er niks van, dus dit hoef ik ook niet te horen (dat heb ik zelf sterk bij bepaalde politici).

En helaas, ook bij de ontvanger constateerde het verhaal een aantal problemen. Steeds als de kern van de boodschap naderde werd de aandacht weggekaapt door een berichtje op de telefoon. Of de luisteraar was door iets of iemand anders afgeleid, een beetje slaperig, gewoon niet geïnteresseerd of het ronduit oneens met de boodschap. De draad van het verhaal was verloren of delen van het verhaal waren onbegrijpelijk dan wel inconsistent met de persoonlijke ervaringen. Er was altijd wel wat!

De actie die ondernomen moest worden werd in vage contouren steeds duidelijker. Dezelfde boodschap heeft niet voor iedere toehoorder dezelfde betekenis, waarbij de relatie tussen spreker en hoorder meespeelt, de toon en woordkeus van de boodschap veel invloed hebben en relevante, doch afwezige, informatie alle verschil kan maken. De ene luisteraar is de andere niet, de belangen zijn verschillend en de (on-) mogelijkheid je als luisteraar op de spreker te concentreren bepaalt ook wat er van de boodschap blijft hangen.

Er is dus niet een universele manier om het verhaal op iedereen over te brengen. Er moet gedifferentieerd worden naar type luisteraar, de manier van het verhaal brengen moet aangepast worden aan de toehoorder en de vorm is daarbij zeer belangrijk. Van algemene mededelingen die voor iedereen bestemd zijn tot het aanleren van specialistische kennis en vaardigheden voor een selecte doelgroep: er is niet een one-size-fits-all. Dat geldt voor onderwijs, maar ook voor alle andere communicatie. Tja, toch weer een boodschap voor allen. Het zit in ons mensen; onverbeterlijk.

Docent natuurkunde en werktuigbouwkundig ingenieur

willemijnr@me.com

www.willemijnr.nl

Voor kleuters onder elkaar geldt de regel: wie het eerst komt het eerst maalt. Ik zat als eerste in die boom, dus heb ik nu meer recht om er in te zitten, want ik was er het eerst. Althans, zo ging het er in mijn kleutertijd aan toe, maar dat was dan ook nog de tijd van de pestkoppen d

ie toen vrij spel hadden. Hier gold met recht: de brutalen hebben de halve wereld (ik denk dan er achteraan: ja, en de niet-brutalen de andere helft, maar dat ter zijde). Hetzelfde zie je terug in de industriële top: iemand vindt ergens olie en gaat zich dat vervolgens toe-eigenen, onder het motto: ik was hier het eerst.

Ik zet even een poeltje uit. Nu we de commerciële ruimtevluchten hebben gaat weer hetzelfde menselijke mechanisme in werking treden: ik was hier het eerst dus heb ik meer rechten om anderen hier toe te laten of buiten te sluiten. Financiële belangen zijn heilig. Het poeltje draait nu om de vraag: wie wordt binnenkort de baas over de ruimte? En gaan we die baas dan ook verantwoordelijk houden voor de gevolgen van zijn acties? Door ze bij voorbeeld de schade door botsingen met satellieten, weerkaatsing van straling, doden door ongelukken bij opstijgen en landen of tijdens de vlucht, enz. te laten vergoeden? En schade aan het milieu? Dat deze bazen dus financieel opdraaien voor de reparatiekosten? Dat lijkt me wel zo eerlijk.

Ik wil de volgende stelling opwerpen: als iedereen met een jaarinkomen boven de balkenende-norm (dus boven het salaris van een minister, de hoogst verantwoordelijke in ons land die nog verantwoording moet afleggen aan het volk) nou eens de Tweede en/of Eerste Kamer ingeroepen kan worden om verantwoording af te leggen aan het volk voor de gemaakte keuzes, wanneer die louter tot zelfverrijking leiden, ten koste van grondstoffen, subsidies, investeringen in infrastructuur en regelgeving alsmede onderzoeksgeld dat voor eigen gewin wordt ingezet. Ga ons allemaal nu eens uitleggen waarom jij er meer recht op hebt dan een ander.

Mag ik dan een paar vragen over het lerarentekort insturen om aan de vo-raad te stellen? En gaan zij ook opdraaien voor de kosten van de reparatie?

En de maatschappij redden, dat vooral.

Hoort, hoort, zegt het voort: het onderwijs gaat weer de wereld redden! Volgens de laatste berichten moet het onderwijs vanaf nu echt de maatschappelijke ongelijkheid in Nederland gaan opheffen. Driejarige brugklassen, basisschoolleerlingen altijd op zo hoog mogelijk onderwijsniveau indelen en wat er allemaal nog meer bedacht wordt is te veel om op te noemen. En dus ben ik erg benieuwd hoe het onderwijs bij voorbeeld gaat voorkomen dat de ene 5VWO’er het ene stomme bijbaantje na het andere krijgt, op gesprek komen is genoeg om aangenomen te worden, terwijl de andere 5VWO’er geen enkele uitnodiging krijgt voor dezelfde stomme bijbaantjes omdat de achternaam anders is. Het gebeurt. Ook vandaag. Ook hier in Ganzenstad.

Heel bijzonder dat dat nog steeds gebeurt en ook erg apart dat de managers die de uitnodigingen versturen hier aan meewerken, maar nog veel intrigerender is dat het onderwijs dit gaat oplossen, als onze hooggerespecteerde onderwijsgoeroes die het allemaal zo goed weten hun zin krijgen. Wat gaan wij, docenten, daar aan doen: de achternamen van onze leerlingen veranderen, een notitie van de mentor bij de brief doen dat het echt een goede werknemer zal worden, trucs aanleren die je achternaam verhullen?

Het probleem is duidelijk; tegenwoordig is je CV de onderscheidende factor om nog een opleiding of baan te kunnen bemachtigen. Zolang je nog op school zit heb je niks om erop te zetten, tenzij je een clubje en een bijbaan hebt naast alle extra vakken die je geheel vrijwillig naast het verplichte deel doet. Dus om je te onderscheiden moet je al voor je examen vanalles “gedaan” hebben om te bewijzen dat jij goed genoeg bent om de prullenbakken te legen. En als je achternaam niet meewerkt kun je het schudden, dan komt er niks op je CV.

Misschien ligt hier een taak voor onze onvolprezen vo-stichtingen. Als zij nou eens in hun volgende enquete onder ouders van hun scholen een paar vragen over het functioneren van de mentor vervangen door vragen als “Neemt u leerlingen in dienst als ze niet Klaassen heten?” en “Kent u mensen die vinden dat vakken bijvullen het beste gedaan kan worden door de een en niet door de ander want we hebben immers keus zat?” Alle kinderen, van welke cultuur afkomstig ook en wat hun achternaam ook moge zijn, hebben het dubieuze recht om door de Albert Heins van deze tijd uitgebuit te worden, en te leren dat toetsen voorbereiden ondergeschikt is aan het bijvullen van de wc-rollen (hoe belangrijk die ook zijn) en dat werken voor een grijpstuiver een harde voorwaarde is om die onbetaalde maar zeer verantwoordelijke juristenstage te kunnen krijgen. Verantwoord, want het moet natuurlijk wel mogelijk blijven om ze er weer uit te gooien zodra je ze wettelijk wat fatsoenlijker moet gaan compenseren, wat natuurlijk veel te duur is. Hoe moet het dan met de bonussen van de miljonairs, vraag ik je! Het is een groot probleem.

Shadow en ik zijn het eens: en nu koffie!

Dat een camera of een niet-visuele digitale registratie van elke stap die je zet buitengewoon beperkend werkt weet de beroepschauffeur al jaren. Deze mensen, de bestuurders van bussen, taxi’s en dergelijke worden al lang gemonitord zodra de werkdag begint. Een soort prikklok eigenlijk, zoals je ook hebt (had?) bij de ingang van fabrieken. Alleen blijft een systeem jou daarna tot het weer uitklokken registreren bij alles wat je doet. En kan wie er mee kijkt op elk moment bij- en meesturen. Daar gaat de autonomie van de professional. Even een voorbeeld: buschauffeurs hebben hun routes, het is ondenkbaar - hoop ik hartgrondig - dat passagiers zich uit verveling, bemoeizucht of misplaatste superioriteitsgevoelens de chauffeur wel even gaan vertellen hoe hij moet rijden. Van de passagiers heeft de chauffeur niet zo veel te duchten, even afgezien van agressieve aanvallen die er helaas tegenwoordig ook gewoon bijhoren, maar zijn leidinggevende kan precies volgen hoe hij rijdt, hoe snel hij dat doet en wanneer precies. En daar dus na afloop een fijn gesprek over voeren. Hoewel; fijn voor de leidinggevende, maar niet fijn voor de chauffeur.

In het huidige coronabepaalde onderwijs, waar docenten een groep leerlingen fysiek voor zich hebben maar ook een online groep via de camera thuis bedienen moeten, wordt alles wat de docent zegt en doet geregistreerd. Ook van de leerlingen wordt alles geregistreerd als ze hard genoeg praten, bij voorbeeld om vragen te stellen. Iedereen in het lokaal en online weet dat in principe alle ouders van de klas kunnen meeluisteren en dat waarschijnlijk ook doen. Deze hebben vervolgens allerlei meningen die ook met andere ouders gedeeld moeten worden, en daar begint het slechts.

Het is algemeen bekend dat je voor leren een veilige omgeving nodig hebt. De school is dat anno nu niet langer en zal dat ook niet meer zijn zolang de camera’s blijven draaien. Deze extreme transparantie is echter nog niet transparant genoeg om een wat eerlijker situatie te creëren; de stiekeme toehoorders zouden ook bekend moeten zijn en toestemming moeten hebben om mee te luisteren en al dan niet feedback te geven. De docent - en af en toe ook de leerling - staat consequent in de schijnwerper (letterlijk) zonder te weten wie er allemaal meekijken, en zonder de goedkeuring van de docent. Die heeft nul inbreng, zijn mening of toestemming wordt niet gevraagd. Een paar zekerheden zijn daar wel: de leerlingen waarvan je juist wil dat ze meekijken zijn allang afgehaakt en geef ze eens ongelijk, maar daarnaast kijken anderen wel mee en niet iedereen is in staat daar ook goed mee om te gaan. Gelukkig hoeft dit nog maar een week te duren, daarna mogen de scholen weer voor iedereen tegelijk open. Laten we hopen dat er niemand besmet wordt.

Omdat de vierde golf er ongetwijfeld alweer aan zit te komen hebben we na de zomer wellicht alweer een online lessituatie. Met het oog op dat scenario stel ik voor dat we alleen via de chat nog  communiceren, zodat er niet meegeluisterd en -gekeken kan worden door niet-genodigden. Dat er dusdanig kleine klassen worden gevormd dat alle leerlingen elke week de mogelijkheid geboden kan worden om fysiek een half uur vragen te stellen en uitleg voorgedaan te krijgen, voor elk vak. En je dus als docent elke klas twee keer krijgt, eerst de ene helft en dan de andere, maar ieder met eigen vragen en leerproblemen die je ZONDER CAMERA kunt behandelen. Dat is ook fijn voor alle meeluisteraars die zich dan ein-de-lijk weer gewoon op hun eigen werk kunnen concentreren. Er is dan minder contacttijd dan “normaal”, maar de tijd die er is wordt beter benut, de docent krijgt z’n autonomie en de leerling zijn veiligheid weer terug. Ouders kunnen weer in zalige onwetendheid hun eigen ding doen en er is meer autonomie voor de leerling om thuis zelf het school-/huiswerk in te delen en te maken. Zodat er dus de mogelijkheid is om een week werk voor een vak in een keer achter elkaar te doen waardoor je meer samenhang gaat zien en je concentratie niet steeds verbroken en daardoor stukgemaakt wordt. Ik zie alleen maar voordelen!

Schiet er maar op, alles is beter dan de onzalige situatie die er nu in het klaslokaal heerst. Bij de vierde lockdown moet het anders. Wat mij betreft dan, maar he, wie ben ik nou helemaal?

Zou ik het bijna gemist hebben, die fijne rel die RTL-Nieuws heeft veroorzaakt met zijn “nieuws”-bericht over de roddels die tot een soort haatcampagne naar de tweede kamervoorzitter zijn verworden. Wat is er gebeurd? Er blijkt in de Tweede Kamer te zijn geroddeld! Nee, is het heus? Was er iemand in Nederland die dat nog niet wist? En de roddels gaan over het functioneren van de kamervoorzitter. Althans, volgens deze anonieme bronnen. Want deze Ridders van de Waarheid die Nederland niet zijn recht op de werkelijke situatie (nou ja, volgens hun amateuristische redenaties dan) willen onthouden zijn wel zo dapper om hun “feiten” publiek uit de doeken te doen, maar ze durven dan weer niet hun naam eronder te zetten. Ach gossie, de arme stumpertjes, zijn ze toch een heel klein beetje bang dat ze het misschien mis hebben? Zijn ze niet zo heel zeker van hun zaak en is het eigenlijk dus best wel eng om iemand die gewoon haar werk doet zo te belasteren? Maar het moet toch bekend gemaakt worden, want Nederland is nu eenmaal dol op onzinnieuws, en dit zal vast goed gelezen worden, omdat het zo vals is. 

Maar dan denk ik: stel, er komt iemand op het idee - misschien de voorzitter zelf wel - om RTL-Nieuws aan te klagen wegens laster! Want je kunt je ook afvragen: zijn er wel bronnen, al dan niet anoniem, of heeft een redacteur van RTL alles helemaal zelf lopen bedenken? Die is dan schuldig aan smaad en kan dus straks voor de voorzitters vakantie of nieuwe badkamer gaan dokken. En als dat niet zo is, er zijn wel degelijk bronnen, dan moeten die zo snel mogelijk prijs gegeven worden, op last van een rechter. Want als je met zulke harde beschuldigingen aankomt moet je ook totale openheid van je informatie kunnen geven, anders kunnen inwoners van een democratische rechtsstaat niet beoordelen of de democratie hier wel recht is gedaan. Dat je dus niet iemand op basis van achterbakse zwartmakerij uit zijn baan kunt pesten.

Tel hier bij op dat twee bepaalde partijen tijdens debatten regelmatig tot de orde moeten worden geroepen omdat de sprekers van die partijen zich niet aan de regels van het debatteren danwel aan die van het fatsoen houden en niet altijd de werking van de democratie lijken te snappen en je kunt al het donkerbruine vermoeden krijgen welke partijen deze anonieme bronnen zullen hebben geleverd.

Ik schrijf daarom een prijsvraag uit, en verzoek RTL dringend zijn laffe bronnen toch bekend te maken. De voorzitter heeft ten slotte het recht te weten wie haar haar werk onmogelijk lopen te maken en ik kan dan bepalen of mijn inzenders gewonnen hebben. En dan kan een rechter gelasten deze bronnen even op een cursus democratische rechtstaat en een weerbaarheidscursusje te sturen zodat ze de volgende keer wel iets op persoonlijke titel durven melden, dat dan hopelijk ook nog ergens op slaat.

Hier wordt hard gestudeerd.

Jeetje jeetje, het wordt alsmaar erger. Hebben we al die arme ondernemers ten onder zien gaan, is de horeca op sterven na dood, is de complete culturele sector op de fles gegaan, zijn er nog steeds niet genoeg woningen voor starters en moeten studenten online hun eerste jaar - dat het topjaar van hun leven had moeten worden - uitzitten, verschijnt de volgende slachtoffergroep alweer aan de einder: de examenkandidaten. Want zij moeten onder moeilijke omstandigheden, die hun natuur geweld aandoen, straks opgaan voor hun examen. Hoe ze daar het beste bij te helpen?

Natuurlijk door ze gewoon les te geven in de klas, zoals we altijd al doen. Maar dat kan niet wegens besmettingsgevaar door dat afschuwelijke virus waarvan nu ook nog een nog naarder neefje op ons loert dat wacht op het rap naderende moment om keihard toe te slaan. En berg je maar als dat gebeurt. Maar… we moeten eerst onze eindexamenkandidaten over de finish heen slepen. En om dat voor iedereen veilig te houden moet dat ook voor de leerlingen op anderhalve meter afstand, in het klaslokaal, want dat is het beste, geen discussie daar.

Helaas, helaas, de praktijk is weerbarstig. Met die buitengewoon terechte afstandseis is een lokaal met een halve of een derde van de klas al “vol” dus moet de rest online meedoen. Maar inmiddels hebben we ERVARING, uit de lockdown van maart jongstleden. Want richt je je als docent met je uitleg of verhaal tot de fysiek aanwezigen dan gaat er online vanalles mis (wifi valt weg, verveling staat toe, zusje komt net binnen met een goeie grap, je bent sinds vanmorgen uit Teams geknikkerd, de rampen zijn eindeloos). En als je je vervolgens tot de online groep richt omdat iemand al een half uur met een vraag je aandacht probeert te krijgen en dat vervolgens ook weer tien minuten langer duurt dan handig is ben je je fysiek aanwezige groep helemaal kwijt, daar kan je vervolgens eerst weer gaan herhalen waar je gebleven was. Als ten minste de bel niet al gegaan is. Maar daar is ook een oplossing voor, hoor! Wij hebben die gewoon uitgezet, echt heerlijk rustig en alles loopt uit. Je bent tot in de autistische finesses op die rotbel ingesteld of je bent het niet, maar gelukkig zijn mijn klassen wel zo kien om de tijd in de gaten te houden. Met vereende krachten komen we er, hoor!

Alleen vraag ik mij nu af of we niet naar de letter van de wet zitten te handelen waar we naar de geest van de wet zouden moeten acteren. Want we willen het beste voor onze leerlingen, maar bieden ze straks de slechtste optie uit drie: ideaal is fysiek onderwijs, online is alleen acceptabel als alternatief voor geen onderwijs/vakantie en hybride (tegelijk fysiek en online) ziet er op papier prima uit maar is in de praktijk een draak gebleken. Zeg maar zo’n ervaring van eens maar nooit  weer. En nu zijn we door al die eisen veroordeeld tot die slechtste optie omdat alleen die in het eisenpakket past, maar die dus niet aan de geest van de wet voldoet.

Die arme eindexamenkandidaten. Misschien moeten ze maar eens van zich gaan laten horen bij het LAKS, daar eisen dat ze allemaal online mogen? Want ik ben bang dat we het van Aob, CNV en de vo-raad niet moeten hebben. Die snappen het niet zo goed.

En we racen weer naar de volgende slechte beslissing.

Dat eindejaarslijstjessysteem is best aanstekelijk: ik ga er ook eentje maken. En aangezien ik momenteel bloedchagrijnig ben wordt het een lijstje met zaken die ik bloedirritant vind. Met stip op één staat het onzalige voorstel om docenten aankomende zomer lekker te laten doorwerken in de zomervakantie. Even een stapje terug in de recente geschiedenis: er was al een week van de zomervakantie af gestolen onder het motto: sommige docenten missen hun leerlingen al die weken zo verschrikkelijk en ze vervelen zich zo ontzettend al die weken, en bovendien - nou komt het, dit is echt grappig: dat spreidt de drukte van een jaar meer over het jaar uit, zodat docenten daardoor minder moe zijn en dus ook minder weken nodig hebben, dus er kan best een week vanaf! Zo gezegd, zo gedaan. Natuurlijk nooit meer evalueren, dat is immers niet nodig, die week hebben we niet meer terug gekregen terwijl de werkdruk alleen maar toeneemt. En nu hebben wij docenten kennelijk nog steeds veel te veel “tijd waarin wij niet nuttig zijn”, dus kunnen we best in de vakantie doorwerken om die extra toetsperiode voor examenleerlingen te faciliteren en al die toetsen na te kijken. Dat die leerlingen extra toetsperiodes en nog meer herkansingen goed kunnen gebruiken snap ik, maar dat kun je dus NIET regelen over onze ruggen, als wij als mensen gezien zouden worden zou er ook met ons rekening gehouden worden en komt er een reparatieplan binnen werktijd en niet erbuiten. En geef dan gelijk die onterecht verloren week weer terug, dank u wel!

Nou voel ik aan m’n water dat ze ons wel degelijk in de zomer zullen laten doorwerken. Daarbij hoeven wij voor hulp niet naar onze vakbonden te kijken want die laten ons standaard keihard in de stront zakken, dus nu waarschijnlijk ook weer, van hen moeten we het niet hebben. Ik stel dus voor: laat iedereen massaal zijn lidmaatschap opzeggen, dat er echt geen enkel lid overblijft bij deze incapabele prutclubjes en gewoon op dag één van de oorspronkelijk vastgestelde vakantie allemaal op het vliegtuig naar Cran Canaria stappen. En neem alleen tassen mee waar zelfs geen laptop in past want die gaan we zeer beslist niet nodig hebben. Dan kun je nog bij jezelf denken: ja maar, dan word ik ontslagen en dan ben ik helemaal van het onderwijs los! Nee hoor, dat ben je toch al, alleen weet je het nog niet. Als jij namelijk keurig zoals opgedragen zomervakantietijd gaat inzetten voor het afnemen en nakijken van extra examens wordt je ziek en ben je dus ook thuis. Ok, wel met ziekenvergoeding, maar thuis overspannen zitten wezen en helemaal niks meer kunnen is wel een erg hoge prijs voor dat ziekengeld. De keus is dus feitelijk: word ik ontslagen of ziek?

Gelukkig staan er hele rijen nieuwe potentiële medewerkers aan de poort te smeken of ze alsjeblieft aangenomen mogen worden, dus we zullen niet gemist worden. Zit het ook een keer mee.

Als iemand per sé van een hoge, steile klif wil springen omdat hij daar ontzettend goede redenen voor heeft, dan is het volgens mij je plicht om met diegene in gesprek te gaan om te proberen of je de redenen voor die fatale sprong kunt wegnemen. Een schreeuw om hulp van je naaste mag je niet negeren. Als dan blijkt dat diegene niet op andere gedachten te brengen is en je een sprong alleen kunt voorkomen door hem aan een rots vast te binden, moet je dan nog willen “helpen”? Wanneer is het nog hulp en waar begint controle over andermans beslissingen overnemen? Is er - theoretisch gesproken - een protocol denkbaar dat dat goed kan regelen? Nee, dat denk ik niet, want dat is afhankelijk van persoonlijke interpretatie, afwegingen en normen en waarden. Maar in het kader van het recht op zelfbeschikking wil ik de volgende optie in de groep gooien.

Voor de mensen die een onuitroeibare levensdrift hebben: zou het niet geweldig zijn als je morgen (of op 5 januari) even een prikje haalt en vervolgens alles weer kan doen wat je altijd al deed, inclusief niet meer opletten of je te dicht bij iemand komt? Dat prikje is niet een ramp, vergeleken met wat het afzien van alle pleziertjes die corona je heeft afgepakt met je doet. Niet meer door het leven hoeven gaan met de houding: iedereen om je heen beschouwen als een melaatse, help, gevaar! Wat zou het mooi zijn als we gefaseerd ons konden laten inenten: iedereen die door zijn werk risico op besmetting heeft mag zich melden voor een voorrangsplek op de wachtlijst en de XL-coronateststraten staan klaar om in plaats van te testen te vaccineren. Dan gaat de horeca open voor iedereen, waarbij er speciale plekken zijn voor de principiële vaccinatie-weigeraars. Dat is duidelijk vermeld: ga je daar binnen dan loop je risico op ziek worden, tenzij je gevaccineerd bent. Mag je je identiteit volledig uitleven en zelf daar de consequenties van dragen. De uitbaters kunnen zich ook vaccineren dus die lopen geen risico, tenzij ze daar zelf voor kiezen. Wie zich dan niet wil vaccineren heeft daar alleen nog zichzelf mee. Maar als er dan geen plek voor je is in het ziekenhuis heb je wel pech, want de reguliere, reeds geplande zorg gaat niet jou voorrang geven, uiteraard. Jij wilde dit en bang om anderen die narigheid door te geven ben je ook al niet. On the bright sight: zo’n extra risico maakt het leven super spannend; wees een bink, leef link. En wees dan ook een bink als je geen adem meer krijgt, crepeert van de pijn en dringend geholpen moet worden. Superstoer!

Dus: kan ik ook op 5 januari die prik halen? Ik heb nog een hele hoop leuke dingen in te halen, daar wil ik graag zo snel mogelijk mee beginnen.

Coronadrug

Met diepe verontwaardiging wordt bericht over en kennis genomen van de laatste grove schendingen van ongeveer alle basisregels in het openbare leven: het feest dat geen feest is in de kroeg tegenover het tweedekamerdebat van gisteren over diezelfde problematiek (14-10-’20). Toeval? I don’t think so! Terwijl ik erover las dacht ik: stel dat dit virus, dat ons nog steeds een stap voor is en nog altijd door niemand doorgrond wordt, van wetenschapper tot complottheorieliefhebber, een bewustzijn zou hebben dat vergelijkbaar is met het onze. Ik moet even een waarschuwing afgeven: haat je complottheorieën en buitengewoon-fictie-bedtimestories: stop nu direct met lezen. Ik wil niemand uitslag of woedeaanvallen, verwarring of foute informatie bezorgen die daar niet tegen kan.

Maar ik heb nu eenmaal te veel fantasie en als rechtgeaarde Nederlander ben ik van mening dat genot en behoeftebevrediging werkelijk geen seconde uitgesteld mogen worden - de feestgangers van genoemd feest denken terecht de monsterlijk lange tijd van wel vier weken niet door te kunnen komen zonder daverend afscheidsfeest - daarom even weer een gedachtenexperimentje.

Stel dus dat alle individuele virusdeeltjes die zich over de hele aardbol hebben verspreid zijn verbonden met een collectief bewustzijn, vergelijkbaar met die vreselijk enge Borg in die Star Trekserie (daar heb ik met half dichtgeknepen ogen naar zitten kijken, zo eng vond ik die toen, maar ik was toen ook nog niks gewend, hoor!). Ik stel me voor dat deze vijandige soort (het virus dus) bij zichzelf zit te denken terwijl hij naar ons kijkt:

“Bij een geslaagde overname moeten de troepen van alle kanten komen, dus de hele wereld moet compleet vergeven zijn van corona (check!). Verweer tegen de troepen moet geminimaliseerd worden, dus als we Nederland als oog van de storm nemen - die hebben banden met de rest van de aardbol en zijn niet in staat om terug te slaan omdat ze niet zonder lichamelijke nabijheid kunnen en geen machtsapparaat hebben om isolatie van bovenaf af te dwingen - kunnen we het virus een vaste standplaats geven. Rotterdam? Goede keuze, maar Den Haag is ironischer, dus leuker.”

Hoe nu te handelen? We kunnen de handhavende macht vertienvoudigen, het leger verdrievoudigen (die moeten als reserve paraat staan voor massale feesten en onwettige demonstraties die het halve land verder besmetten) en de zorg verdubbelen (qua personeel). We zullen de laagste werkloosheidscijfers ooit hebben en de dwarse feestvierder kan lekker matten, want daar komt het immers ook al bijna niet meer van.

Alleen is ook dit geen serieuze oplossing, want Nederlanders houden niet van gedwongen worden dus dat zou een burgeroorlog betekenen. En dat is ook al niet wat we willen. Gelukkig kunnen we nog wel anderen de schuld geven, ook al zitten we gezamenlijk in deze narigheid en komen we er alleen nog samen uit. Een natie, tegen wil en dank.

Wanneer je met iemand in gesprek bent zou je zomaar in een meningsverschil kunnen belanden. Jij zegt: ik kan een ballon doorprikken zonder dat hij knalt! NEEE, roept de ander, dat kan helemaal niet! In een klas heb ik een tijdlang voorgesteld om dan twee groepen te vormen, waarbij de ene groep de stelling onderbouwt en de andere niet. Hoe bepalen we vervolgens wie er gelijk heeft? Ik noem even een paar geweldige opties, allemaal conform ons huidige leefmoment 2020, dus volstrekt gelijkwaardig want eerlijk en buitengewoon democratisch, maar vooral rekening houdend met ieders gevoelens.

Optie een: wie het hardst schreeuwt heeft gelijk. Altijd heel effectief, daar worden de maatschappelijke discussies tegenwoordig buitengewoon succesvol mee beslist. Kijk maar wat een grote aanhang onze diep geliefde en zwaar bewonderde populisten hebben. Ze schreeuwen het hardst en met zo polariserend mogelijke termen, zodat er geen korreltje context meer tussen kan komen.

Maar natuurlijk kun je ook als criterium nemen: wie heeft de meeste vrienden? Wie heeft het meeste geld? Wie kan er het mooist piano spelen? Dan is dat de winnaar en heeft die groep gelijk.

In de wetenschap doen ze het nog weer anders. Ik waarschuw even, het is wat omslachtig, tijdrovend, geld verslindend en veeleisend waar het gaat om opleidingseisen, maar al deze “nadelen” vallen weg tegen het doorslaggevende voordeel (waarbij ik geheel namens mezelf spreek, laten we hier vooral geen halszaak van maken) van gewoon even met een experimentje testen. In het geval van de ballon heb je niet veel mensen, geld of ballonnen met spelden nodig, maar in het geval van een mondiaal aanpakje bij een pandemietje met een onbekend maar dodelijk virus waarbij hele economieën platgelegd worden is het een heel ander verhaal.

Toch zijn er gelukkig weer onze dierbare populisten die met zo hard mogelijk schreeuwen de kunst van het overdrijven weer een tandje hoger kunnen opvoeren wanneer zij hun redelijk ongefundeerde meningen met veel herrie en onzin het internet op slingeren. Een ding is zeker, we kunnen het komende half jaar weer flink lachen om alle onzin die ze de wereld in brullen, maar als we er straks ook nog op gaan stemmen is de puinhoop die dan volgt natuurlijk niet te overzien. En dat terwijl we keihard aan de slag moeten met het ombuigen van de kwalijke effecten van marktwerking die, te ver doorgevoerd, ook minder gunstige kanten blijkt te hebben ontwikkeld. Dat zie je ook van tevoren niet aankomen, maar we moeten er wel iets aan doen, nu we het dan weten. Die populisten zie ik dat allemaal niet doen.

Zo dus.

In dat kikkerlandje van ons hebben we een groot probleem, en het is niet het coronavirus. Nee zeg, dat virus is gelukkig maar een mening! En van meningen kun je niet ziek worden. Iedereen die op de IC belandt is dus ook een grote aansteller, want je niet goed voelen is ook maar een mening. En als je dan geopereerd moet worden, aan een acute blinde darm ofzo, hartstoornisje, dan hoef je dat niet door een arts die daar tien jaar voor heeft doorgeleerd te laten doen, nee zeg. Kennis is ook maar een mening! Want wat is de waarheid? Er is geen absolute waarheid; alles is waar! Vraag maar na, aan wie je maar wil. Of nee, sla er de kranten maar op na. Want dat een column iemands mening met mooi verwoorde kritiek, zonder wetenschappelijke pretenties, bevat is duidelijk, maar de mening van Miep en Jaap Prietpraat uit Broekerdorp die een uurtje op sociale media hebben gezeten kunnen je precies vertellen hoe het zit en dat wordt dan gebracht als groot nieuws! Gelukkig maar, hoef ik zelf niet meer achter mijn informatie aan. Die kan ik toch al niet meer vinden in die hausse van onzinmeningen. Het kolossale voordeel van deze situatie is echter dat we niet langer meer bang hoeven te zijn voor de nepinformatie van de Russen, want hun troep verdwijnt in de zee van idiote theorieën die we momenteel zelf produceren.

Maar nu er in onze maatschappij een tweedeling aan het ontstaan is tussen mensen die nog wel waarde hechten aan expertise, scholing en vakmanschap en degenen die dit alles afdoen als nepnieuws en “ook maar een waarheid”, dient zich gelijk de oplossing aan voor het personeels- en plaatstekort in de zorg als de volgende coronagolf uitbreekt. De mensen die het allemaal maar onzin vinden en zich lekker verschuilen achter “maar hullie doen het ook niet… kijk maar naar de foto’s van de EU-top” leggen we allemaal in de schuren van de boeren die nu hun kippen, varkens en koeien daar hutje mutje hebben opgestapeld. Al die beesten de wei in, waar ze horen, en alle mensen heel romantisch op een lekkere dikke laag stro, iedereen mag iedereen zoveel knuffelen als die maar wil. Mocht er dan iemand toch ziek worden (maar dat gebeurt niet hoor!) dan vragen we gewoon de groenteboer om de “zieke” (tuurlijk joh, geloof je ’t zelf?) even aan de beademing te leggen. Want hoe moeilijk kan dat zijn? Je kijkt even naar een paar instructievideootjes, je bestelt wat pijnstillers bij Alibombali in China (ja, ik word gesponsord, sorry) en je kan aan de slag! Iedereen blij, de zieke zo weer beter en het knuffelen kan weer voortgezet worden. Zijn we van die dieronvriendelijke megastallen af, de fysiekcontactjunks kunnen de hele godgansedag hun gang gaan en in de reguliere ziekenhuizen hebben we dan genoeg plaats en personeel voor de werkelijk zieken (tja, wat is waarheid, he?) om die met de zorg, gebaseerd op kennis en vakmanschap, weer op de been te krijgen.

Zo fijn als alles toch nog goed komt.

Filevorming bij demonstratie in Ganzenstad

Wanneer je kleine kinderen in hun spel onderbreekt om ze naar bed te sturen, het is ten slotte de hoogste tijd en morgen moeten ze weer vroeg op en helder zijn op school, dan zullen ze vaak reageren op de maatregel - die hun spel onderbreekt en ze dus regelrecht “benadeelt” - en niet op de achterliggende bedoeling die in hun eigen belang is. Daar moet ik aan denken als ik uitspraken lees van RIVM-bashers, de mensen die flink tekeer gaan tegen wat RIVM doet en het belang dat dat voor ons allemaal heeft. Ze blieven de maatregel niet die op basis van RIVM’s bevindingen wordt genomen. Door RIVM en zijn werkwijze (neutrale wetenschapsbeoefening) aan te vallen door het belachelijk te maken proberen ze medestanders te creëren die ook niet beter weten maar de bashers wel grappig vinden, dus die zullen wel een punt hebben.

Zien die bashers verschil tussen feiten en meningen? Even een voorbeeld: je bekijkt een gebeurtenis die eerder heeft plaatsgevonden, zoals een orkaan aan de Amerikaanse kust. Dat die orkaan daar was is een feit, want de eigenschappen van die orkaan komen overeen met wat we in een definitie van een orkaan een orkaan noemen en we hebben bewijs dat hij daar op zeker moment heeft rondgeraast. Vervolgens kun je je afvragen: was dat erg? Slachtoffers van dit natuurgeweld zullen direct volmondig ja roepen, mensen met empathie zijn het daar roerend mee eens, maar mensen die er een slaatje uit slaan (plunderaars bij voorbeeld) zien hun kans schoon en hun antwoord zal nee zijn. Elk antwoord is geen feit meer, maar een mening, die afhangt van de eigenaar ervan en van de context. Meningen kunnen veranderen en zijn vaak een waarde-oordeel, maar feiten zijn feiten; vaststaand en zonder waarde-oordeel.

Zo ook met het coronavirus. Dat het er is kunnen we niet met eigen ogen zien (dat geldt voor alle mensen), maar wel met wetenschappelijke methodes in laboratoria (alleen onderzoekers kunnen ze ‘zien’). De gevolgen ervan zijn wel weer rechtstreeks zichtbaar: mensen gaan dood, mensen houden blijvende schade over na een ziektebed en de ziekenhuizen zijn overvol terwijl de gebruikelijke behandelingen niet eens meer worden uitgevoerd. Maar dat moet je dan wel weer kunnen koppelen aan dat virus en dat gebeurt vaak niet. Erkennen dat de aanwezigheid van het virus een feit is gebeurt dus in verschillende gradaties, afhankelijk van of en hoe je het virus ziet. En als je de gevolgen in je omgeving niet ziet zijn de maatregelen waar iedereen zich aan moet houden extra schrijnend (wanneer ze baan, inkomen of studie kosten), met name wanneer je het niet begrijpt. Je zou eigenlijk filmpjes moeten hebben die laten zien wat er zal gebeuren met en zonder maatregelen en hoe die maatregelen de pandemie beïnvloeden. Jammer dat ik zo’n hekel aan camera’s heb, het zou iets worden met bolletjes die wel kunnen springen, maar niet 1,5 meter ver en die je naasten ziek en/of dood maken als je door ze gepakt wordt. Een variant op packman misschien? Kan je ook gelijk lekker gamen.

Meeeeeeh, ik wil geen regering die de gezondheid van de mensen boven de economie stelt! Boeoeoeoeooeoeh, ik wil geen regering die in een totaal nieuwe situatie zich bij zijn maatregelen baseert op de laatste wetenschappelijke inzichten, maar liever eentje die ongeduldig en impulsief reageert, dan kunnen we nu doorgaan met ons geld verdienen en gaan we straks de complete advocatuur op ze afsturen omdat ze mensenlevens ondergeschikt hebben gesteld aan de economie! Wat slecht!

En als we die anderhalve meterregel toch al schenden in winkels en op straat dan kunnen we dat best overal doen. Want de mededeling dat je de blootstelling zo laag mogelijk moet houden snappen we niet. Als je je een keer bloot stelt aan de kans op besmetting en het gaat gelukkig goed mag jij de conclusie trekken dat je voortaan altijd en overal de besmetting mag opzoeken. Zo zitten we in elkaar. We kunnen in het dagelijks leven niets met statistieken, maar ze zijn helaas onmisbaar bij beleid voor grote groepen, de grote aantallen en wanneer er gegist moet worden wat wijsheid is.

Ik zou eigenlijk in dezelfde lijn door willen denken: die mensen die stiekem toch in te grote groepen dat verzorgingshuis in gingen om hun familie te bezoeken, die mensen hebben het coronavirus daar binnen gebracht en daarmee ziekte en dood veroorzaakt. Waarom wordt dat hoegenaamd niet genoemd in de media? Waarom wordt het onverantwoorde gedrag van zoveel individuen niet met chocoladeletters meegedeeld, zodat voor iedereen duidelijk is dat al die faillissementen en doden door eenzaamheid het gevolg zijn van het gedrag van zeer veel individuen die zich aan de maatregelen onttrekken. Die met hun onverantwoorde gedrag ervoor zorgen dat de maatregelen strenger en langer moeten worden ingezet omdat ze ondermijnd worden. Door ons.

Daarom pleit ik voor meer statistiek in het onderwijs, zodat iedere leerling op elk niveau leert hoe je statistiek moet lezen en gebruiken. Voor mijn part leren ze alleen hoe je het interpreteren moet, wat de uitkomsten ons vertellen en dat je er context bij moet zoeken. De Nederlander van 2020 is statistisch analfabeet en dat maakt het onmogelijk om die tegen zichzelf te beschermen. Niet de impact van je gedrag kunnen overzien maar wel de macht en middelen hebben om je eigen bescherming om zeep te helpen; is er dan nog een andere oplossing dan: loop maar tegen die muur op en we spreken elkaar wel weer als het te laat is? Moet het echt zo ver komen?

Na een weekje rust - telefoon en laptop houden zich eindelijk enigszins koest - zit ik argeloos mijn zaterdagkrantje uit te spellen, als ik emotioneel onvoorbereid het stukje van Jan Beuving (Je kunt stilte niet horen, maar spreken kan zij wel, Trouw 2 mei ’20) begin te lezen. Stilte als afwezigheid van geluid lijkt op kou als afwezigheid van warmte. En wie tijdens de natuurkundelessen heeft opgelet weet dat warmte een vorm van energie is, dat het straling is met de naam IR; infrarood, dus de frequenties die je naast het zichtbare rood vindt in het elektromagnetische stralingsspectrum; transversale golven die zonder medium kunnen reizen. Maar vergelijk stilte nu eens met kou: dat is de afwezigheid van warmte, dus de afwezigheid van energie, de afwezigheid van straling maar ook van beweging, als je richting het absolute nulpunt gaat denken. En ook: zwart is de afwezigheid van licht; het ziet er zwart uit want licht bereikt je ogen niet vanaf die plek.

Op school heb ik geleerd: zien doe je niet met je ogen, maar met je hersenen. Je ogen zijn in wezen het meetinstrument en je hersenen vertalen het opgevangen signaal (het door iets weerkaatste licht) naar het plaatje dat jij “ziet”. In de hersenen vindt dus een vertaalslag plaats. Bij geluid heb je te maken met longitudinale golven, die kunnen omgezet worden in elektrische signalen en weer terug, dat is de werking van de luidspreker. Maar als je trommelvlies dat longitudinale signaal omzet naar een transversaal signaal maken je hersenen daar ook een “plaatje” van: nu hoor je iets. En dus hoor je niets als er geen signaal is. Maar dat gaat dan weer niet op voor fantoompijn: pijn in een lichaamsdeel dat je niet meer hebt, wat veroorzaakt dan wel dat pijnsignaal? Het is er niet, maar je registreert het wel. Kan geluid, zoals wij dat ervaren, iets zijn dat alleen in onze hersenen bestaat, net zoals wij kleuren registreren die eigenlijk niet meer zijn dan de detectie van een specifieke frequentie van een transversale golf op ons netvlies? Hersenspinsels dus? Nog meer verwarring in toch al zo verwarrende tijden.

Jan merkt op dat je stilte hoort als er eerst geluid was. Je registreert dus eigenlijk dat je geluid verwachtte te horen, maar het komt niet meer, dus opletten. Ik denk (of eigenlijk doet de biologie dat?) dat dat komt doordat we alert  worden door een verandering in onze omgeving, zoals we vanuit de oertijd hebben geleerd een beweging te registreren want dat kan duiden op een roofdier of prooi (gaan we zo opgegeten worden of kunnen we vanavond zelf eten). Dus is het registreren van “niets” belangrijk, het is informatie (een nul in plaats van een 1 in computertaal) waar we afhankelijk van zijn. Maar daar ging het toch niet over?

Even een stukje over stilte lezen en vervolgens in opperste staat van verwarring achterblijven, dat zie je toch niet aankomen? Bedankt Jan, volgende keer weer zo eentje, graag!

Ganzen in Ganzenstad

Overmorgen vieren we de eerste CoronaKoningsdag in de geschiedenis van de mensheid. Het zal de leukste Koningsdag ooit worden, dat is nu al duidelijk. Volgens Trouw van 25 april ’20 kan je dan - bij voorbeeld - online meedoen aan een bieryogasessie (Kim Borgonjes van studentenvereniging Twist uit Groningen houdt een online biersessie, pagina 8). Nu heb ik toevallig een ontzettende afkeer van die typische biersmaak, daarom heb ik de Ganzenstadse variant geïntroduceerd: koffie-yoga. Die is niet online, want je kan ook prima met je fantasie je voorstellen hoe iedere deelnemer een kopje koffie neemt, dan drie keer stretcht, weer een kopje koffie neemt, vijf keer diep in- en uitademt, weer een kopje koffie neemt, twee of drie keer een sit-up doet (meer is niet nodig, we trainen niet voor de Olympische Spelen), afijn de rest is wel duidelijk denk ik.

Koningsdag is dit jaar goed getimed: ik tel momenteel mijn zegeningen in deze uitzonderlijke omstandigheden, dus tijd voor een feestje! Als je merkt dat je je privé-leven, je sporten, je contacten met familie en vrienden, leerlingen en collega’s, buren en oppervlakkige kennissen mist wordt het tijd om je te richten op het nut, het waarom van al dat afzien. En dan zijn er een paar zaken waar ik wel blij van word. Ten eerste de schonere lucht, ik kan veel beter en meer lucht inademen, dat is letterlijk een verademing. Verder is de rust op straat een zegening: minder irritaties en meer vriendelijkheid tussen de mensen. En nu het dan ook nog vakantie is hoef ik even niet meer al die digitale informatiekanalen in de gaten te houden: ik begin me een logistiek wonder te voelen als ik ga tellen welke emailpostbussen en websites ik allemaal gebruik om te communiceren, les te geven, te overleggen, vriendschappen te onderhouden, enz. Even met alles pas op de plaats. Blijft het zeurende gevoel van niet even een cappuccino op een terrasje kunnen drinken met vrienden, niet meer uit eten of naar het strand, niet meer dansen en zingen in groepsverband. Voor een loner ben ik toch wel erg gehecht aan gezelschap, en zelfs dat van veel mensen (af en toe dan, niet overdrijven).

Lesgeven op afstand voelt - voor mij - zeer tegennatuurlijk. Ik kan niet meer zien hoe wat ik vertel wordt opgenomen. Ik zie niet of ik te snel of te langzaam ga, te grote denkstappen neem of te veel voorbeelden geef. En dan de toetsen op afstand, wat een onderneming! Om ook hier niet in te blijven hangen ga ik me dan voorstellen hoe voor mij de ideale toekomst er uit zou kunnen zien: klassen van 15 leerlingen (een leerling per twee tafels, die tafels waren in hun eentje toch al te klein), en korte lessen die instructies, algemene mededelingen en uitleg bevatten. ’s Morgens het gemeenschappelijke deel, ’s middags zelf de verwerking van de theorie laten doen middels zelfstandig opdrachten uitvoeren (met daarbij online ondersteuning van een vakdocent).

Want als ik goed naar de signalen luister krijg ik meer dan ooit het gevoel dat een hardnekkige misconceptie over onderwijs nog altijd fier overeind staat: dat wij lesgevers vooral aan het oppassen, bezighouden, entertainen en opvoeden zijn. Nu dan geconstateerd is dat ouders iets te licht hebben gedacht over werken en lesgeven tegelijk ben ik bang dat onderwijs meer dan ooit van zijn onderwijzende taak afdrijft: ons belang ligt vooral op die eerder genoemde vlakken. Gaan we straks weer terug naar die reuze efficiënte kippenhoksituatie? Dus ik vraag me af: gaan we verder in het spoor van bezigheidstherapie, kinderen van de straat houden, ook de vrije tijd volledig dicht plannen (van leerling en docent) en daarnaast ook nog de lessen overnemen van de collega’s die we te kort komen? Of gaan we ons eindelijk focussen op optimale omstandigheden om te kunnen leren, waarbij de gezondheid minimale risico’s loopt?

Al drie weken kijk ik verbijsterd naar de verandering die mijn en onze wereld heeft ondergaan. De rust - en bijbehorende verveling - die de herinnering aan mijn jeugd kenmerkt zijn ineens weer actueel. Trouw meldde zelfs een stijging van de populariteit van jeugdboeken: lezen bij de jeugd is weer terug van zeer lang weggeweest! Alsof ik terug ben in het verleden.

Het hele land is zwaar aan het afkicken; niet meer naar het park of strand, niet meer naar Ikea of een festival, niet meer naar de in verzorgingshuizen verblijvende familieleden die hun bezoekers zo hard nodig hebben, niet meer met z’n allen over die snelweg scheuren en winkelen is ook al niet leuk meer. Wat een zware prijs is dat voor het hele kleine lichtpuntje dat deze coronacrisis ook heeft opgeleverd: het besef bij leerlingen dat zelf plannen heel erg fijn is en veel kan opleveren. Dat je niet meer gedwongen een uur aan Duits en een uur aan scheikunde zit, maar een half uur aan het ene en anderhalf uur aan het andere vak omdat dat beter aansluit bij wat je nodig hebt. Dat je kan kiezen naar gelang je vermogen je te concentreren of de interesse die je voor iets (niet) voelt. En dat je concentratie, die flow waar je na diep nadenken in terecht kunt komen, niet wordt onderbroken door dat vaste ritme waarin alles al is ingedeeld en je alleen nog maar kunt volgen en uitvoeren. Op commando zin hebben in grammatica of kernreacties, terwijl je net creatief hebt lopen nadenken over dat ontwerp voor CKV, dat nu dus niet af is maar dat geweldige idee dat je op de trap kreeg om het een topprestatie te maken ben je wel straks kwijt.

In discussies over onderwijs en geluiden uit de overheid klinkt, als je goed luistert, door dat emotionele groei en het vermogen om te leren, creativiteit ontwikkelen en uithoudingsvermogen - ook op geestelijk vlak - belangrijke doelen worden gevonden. Maar dat bereik je toch alleen door dat tijd te gunnen en niet voortdurend dat proces te onderbreken? In het technasiumonderwijs is bewust tijd gecreëerd om langer diep en ononderbroken met een onderwerp bezig te kunnen zijn. Andere scholen creëerden projecten waarin je langer op hetzelfde onderwerp kunt doorstuderen. Projecten van talenvakken, zoals taaldorp, zijn bewust veel langer dan een lesuur zodat je ondergedompeld kunt worden in de taal met zijn cultuur. Maar wat is de overheersende mores in onderwijsland, zoals Nederland dat heeft geregeld? Elk uur iets anders, alles versnipperd, alles even belangrijk, maar geen rust en tijd om de tijd te nemen. Omdat er zoveel moet en wat er moet moet zo efficiënt mogelijk gebeuren. Anders is het te duur. Dus gaan we straks vrolijk verder met ophokken van klassen die niet te klein mogen zijn en verplicht zoveel uur zittijd per jaar moeten registreren. En dan een onderwijsinspectie er overheen laten gaan die vervolgens constateert dat de leerlingen niet geïnspireerd zijn. Gek he.

De Engelse filosoof, wiskundige en Nobelprijswinnaar (1950) Bertrand Russell verwoordt het kernachtig: “Voor de een is wetenschap een verheven godin, voor de ander is het een koe die hem van boter voorziet.” Alleen wordt de moderne boer momenteel juist door de wetenschap van boter beroofd. Ik denk dat de voortdurend wisselende regelgeving van de afgelopen jaren, die boeren dwong om te investeren en produceren zoals ze nu doen, er debet aan is dat boeren als verweer tegen hun noodlot zelf maar “feiten” zijn gaan produceren als tegenwicht, hopend dat ze zo in hun boter kunnen blijven voorzien met behulp van diezelfde wetenschap. Nepfeiten (het is allemaal niet echt verifieerbaar) mag je wetenschap noemen, want in oorlog en liefde is alles geoorloofd en dit is een soort van oorlog. Kennelijk. Want het is beslist geen liefde. Fight fire with fire! (Vrij vertaald: bestrijd met gelijke wapens.) Waarvan acte.

Gelukkig hebben VVD en CDA goed naar Rudolf von Jhering (Duits jurist, 1818-1892) geluisterd: “De wetgever moet denken als een filosoof, maar praten als een boer.”, zo blijkt uit het artikel Rijksrekenmeesters krijgen concurrentie van de lobbyist in Trouw van zaterdag 22 februari 2020. Deze partijen willen de stikstofberekeningen van het Mesdag Zuivelfonds serieus nemen. Mag ik het zeer goed bedoelde, doch ook zeer dringende advies meegeven: eerst zorgvuldig bestuderen en narekenen voordat je uitspraken gaat doen? De cijfers van het RIVM zijn op een beproefde wetenschappelijke (en dus objectieve) manier tot stand gekomen. Daarbij geldt de kanttekening dat die zorgvuldig en onpartijdig verkregen gegevens altijd door nieuwe kennis kan worden aangevuld en bijgesteld. Maar dat moet dan wel op dezelfde zorgvuldige en onpartijdige manier zijn gedaan. Het stuk waar de boeren mee aankomen is wel erg plotseling verschenen en mist kennelijk (volgens diverse berichten in dezelfde krant) onderbouwing (en dus transparantie en objectiviteit).

Nu ben ik heel blij dat we nu een actie van de boeren krijgen die, na enig toekomstig bijschaven van de methode, zich leent voor hoor en wederhoor. Dan kunnen we de acties Deuren-inrijden en Met-tractoren-Den Haag-bezetten voortaan parkeren bij Defensie. Die hebben na de bezuinigingen op ongeveer al hun materieel wel behoefte aan wat aanvullende spierkracht.

Verder stel ik voor dat Den Haag de tractoren krijgt van de boeren die zijn uitgekocht. Daarmee kunnen ze de afspraken rond de vreugdevuren ten minste gaan handhaven. Dat zal wel nodig worden nu de nieuwe burgemeester met dit charme-offensief zichzelf meteen goed wil neerzetten. De boeren die het stuk van het Mesdag Zuivelfonds hebben geproduceerd moeten we beslist inlijven in een officieel erkend soort van adviesbureau dat de belangen van gedupeerden behartigt en hun argumenten meeneemt in de gesprekken met de wetgevers. Dan heb je een democratisch en eerlijk proces dat niet achteraf allemaal financiële doekjes voor het bloeden nodig zal hebben, zie de gaswinningen in Groningen, misstanden in pleegtehuizen, enz.

De ergste onwetendheid is die, welke voortkomt uit een beetje wetenschap (Lucien Arréat, Franse schrijver en psycholoog, 1841-1922).

Een van onze beste tradities is, volgens mij, toch wel het goede voornemenscircus na iedere jaarwisseling. Maar omdat we ook af en toe met onze tijd mee moeten heb ik voor de verandering eens niet een lijstje gemaakt met goede voornemens waar ik me aan ga houden, maar het bedrijfsleven. Bedoeld als steuntje in de rug, want wie het beste met iedereen voor heeft kan daar wel wat hulp bij gebruiken.

Als eerste is daar mijn persoonlijke irritatiefactor: ongeadresseerde reclame die officieel niet mag maar waar de afzender een mooie oplossing voor heeft bedacht: “aan de bewoners van” en dan volgen je adresgegevens. Ik stuur het tegenwoordig per omgaande retour afzender, dan moet die nog een keer port betalen. Dat is ook meteen goed voor postnl. Maar nu voornemen 1: vanaf heden wordt er geen reclame meer verstuurd, want dat zet ook aan tot consumptie (had je het niet gezien zou je het ook niet aangeschaft hebben) en die moet juist minder, niet meer. Als tweede voornemen is daar het afschaffen van roltrappen die omlaag gaan, het niet meer leveren van draaideuren, elektrische “leukigheidjes” zoals lampjes op kinderschoenen (die gaan flikkeren als je loopt) en al die andere onzin waar we uitstekend zonder kunnen.

Maar dat voornemen drie zowaar gelukt is: de maximum snelheid terugbrengen van 120/130 naar 100 km/h vind ik bijzonder knap, ik had er een hard hoofd in dat die erdoor zou komen. Ook al is het de makkelijkste en zijn er ook nog die nevenvoordelen zoals minder ongelukken en minder fileleed. Maar dat het een emotioneel zware beslissing was daar zijn we het wel over eens.

Dat die afschaffing van hoge snelheid zo’n emotioneel gebeuren is zegt mij dat het ons in de ziel heeft geraakt. En dat is mooi, omdat de natuur voor snelheid ook een zeer belangrijke rol heeft weggelegd; als jij met extreem grote snelheid een andere waarnemer observeert hangt het van jouw snelheid - ten opzichte van die ander - af hoe kort de ruimte en hoe lang de tijdsduur is die je ziet. Snelheid bepaalt hier ons wereldbeeld! Maar ook dat we een heelal zien dat vervormd is - denk aan zes of twaalf keer dezelfde sterrencluster rondom een grote massa, pure zinsbegoocheling als je het mij vraagt - omdat ruimte en tijd zich moeten conformeren aan die ene snelheid aller snelheden: de lichtsnelheid!

Niet alleen ruimte en tijd (eigenlijk gezamenlijk een ding) maar ook ons welbevinden is afhankelijk van snelheid! Laten we proosten op de ontknopingen die de wetenschappen dit jaar voor ons in petto hebben, die zullen niet mals zijn. Gelukkig nieuwjaar!